Jak napisał w jednym ze swoich listów Benjamin Franklin „W życiu pewne są dwie rzeczy śmierć i podatki” o ile podatki płaci się niestety codziennie, to śmierć spotyka nas w życiu tylko raz, więc  należy dobrze się na nią przygotować. Nie zawsze chcemy by to, co zostawimy po sobie po śmierci rozdzielone zostało na naszą rodzinę na podstawie przepisów kodeksu. Czasem chcemy mieć wpływ na to, co kto po nas otrzyma. W takiej sytuacji z pomocą przychodzi spisanie testamentu. Ale jak tak właściwie go spisać? Jak zabezpieczyć swoje interesu na po śmierci? I jakie mamy opcje w kwestii testamentu?

TESTAMENT ODRĘCZNY

Pierwszą z możliwości sporządzenia testamentu, choć wcale nie tak często spotykanym, jest testament holograficzny. Żeby go sporządzić, wystarczy że na kartce papieru, od początku do końca, samodzielnie napiszesz co i komu chcesz zapisać. Następnie należy testament taki opatrzyć datą jego sporządzenia, i podpisać. Żeby testament taki był ważny, nawet kropka na końcu zdania nie może być wpisana przez nikogo innego niż ciebie. Jeśli już masz taki testament, powiedz o tym komuś zaufanemu, i schowaj go głęboko. Osoba, której o nim powiesz, po twojej śmierci zajmie się resztą i dopilnuje, żeby twój testament został uznany. Zaletą takiej formy testamentu jest to, że jest on w pełni darmowy. Nie potrzebujesz do jego sporządzenia tak naprawdę nikogo, i możesz go z biegiem czasu dowolnie zmieniać w sytuacji gdyby osoba której chciałeś coś zapisać okazała się tego niegodna. Jego minusem jest niestety częstość jego podważania po śmierci, bo niestety, gdzie majątki tam kończą się rodzinne zażyłości i przyjaźnie.

TESTAMENT NOTARIALNY

Kolejną z form sporządzenia testamentu jest test forma notarialna. Najczęściej spotykana i najpewniejsza z uwagi na to, że obecnie wszelkie testamenty wpisywane są do scentralizowanego systemu. Testament taki również, w przeciwieństwie do testamentu odręcznego jest prawie że niemożliwy do podważenia, a co za tym idzie, masz większą pewność co do tego, że po twojej śmierci będzie respektowany. Pewność tego testamentu jest jego największą zaletą, ma on jednak również swoje wady. Przede wszystkim jest to jedyny rodzaj testamentu za którego sporządzenie będziesz musiał zapłacić. Również i nie masz tak dużej dowolności w jego zmianie jak w przypadku testamentu odręcznego. Zwrócić uwagę należy również na to, że w przypadku testamentu notarialnego zapewne ktoś o jego sporządzeniu się dowie, co czasami jest okolicznością niepożądaną. 

TESTAMENT URZĘDOWY

Trzecią z form sporządzenia testamentu jest testament urzędowy. Polega on na tym, że w towarzystwie dwóch świadków udajesz się przed oblicze wójta, burmistrza, prezydenta miasta, starosty, marszałka województwa, sekretarza powiatu, sekretarza gminy lub kierownika urzędu stanu cywilnego, i tam oświadczysz swoją ostatnią wolę wobec jednego z nich. Testamentu w ten sposób niestety nie możesz sporządzić z oczywistych względów jeśli jesteś osobą niemą lub głuchą. Jeśli wybierzesz tą formę testamentu, zwróć również uwagę na to, kogo weźmiesz sobie do niego na świadków, jako że świadkami w przypadku testamentu urzędowego nie mogą być osoby nie mające pełnej zdolności do czynności prawnych, tj. nie mogą być ubezwłasnowolnione ani niepełnoletnie. Również i żaden ze świadków nie może być niewidomy, głuchy ani niemy. Każdy ze świadków musi umieć czytać i pisać, musi też mówić w twoim języku. I oczywiście nie może być osobą skazaną za fałszywe zeznania. W przypadku gdyby którykolwiek ze świadków naruszył którykolwiek z powyższych warunków, cały testament będzie nieważny. 

Testament będzie też nieważny częściowo jeśli w testamencie tym jednemu ze świadków coś przepisałeś. Na szczęście jednak będzie on nieważny tylko w tej części, w której świadkowi temu, jego małżonkowi, krewnym i powinowatym cokolwiek przypadało. 

Taka forma testamentu dobra jest dla osób które chcą mieć pewność co do tego, że ich testament będzie respektowany, nie chcą jednak płacić notariuszowi. Największym minusem tego rodzaju testamentu jest to, że musisz bardzo uważać na to, kogo weźmiesz sobie na świadka, jako że zły wybór może mieć opłakane skutki. Oczywiście tak jak wspominałem co do testamentu notarialnego, o twoim testamencie będą wiedzieć inni, i nie będziesz w stanie tak szybko go zmienić jak w przypadku testamentu odręcznego. 

TESTAMENTY SZCZEGÓLNE

Testament w powyższych formach możesz sporządzać i zmieniać kiedy tylko chcesz. Nie zawsze jednak życie jest przewidywalne. Czasem zdarza się tak, że śmierć jest bliska, ty zaś chcesz zabezpieczyć swój majątek przed dziedziczeniem przez niewłaściwe osoby. Wtedy zastosowanie znajdują tzw. testamenty szczególne. 

TESTAMENT USTNY

Najbardziej popularną i najprostszą zarazem z form testamentów szczególnych jest testament ustny. Jak wszystkie formy szczególne, skorzystać z niego możesz tylko jeśli istnieje u ciebie obawa rychłej śmierci lub nie posiadasz możliwości sporządzenia testamentu w formie zwykłej. Celem dochowania formy testamentu ustnego, musisz oświadczyć swoją wolę w obecności co najmniej trzech świadków. Od momentu złożenia takiego oświadczenia rozpoczyna bieg rocznego terminu na jego spisanie.

Jeśli jednak okazało by się, że przed spisaniem twojej ostatniej woli na piśmie spotkała by cię śmierć, nic straconego. Świadkowie mają pół roku na złożenia oświadczenia przed sądem potwierdzającego treść twojego testamentu. Co do zasady oświadczenie takie muszą złożyć wszyscy świadkowie, ale w przypadku gdyby było to niemożliwe, wystarczające jest oświadczenie dwojga z nich. Pamiętaj przy tym że do świadków zarówno przy testamencie ustnym jak i przy innych testamentach szczególnych stosują się zasady z testamentu urzędowego. 

TESTAMENT PODRÓŻNY

Czasem śmierć może napotkać nas w trakcie dalekich wojaży. Jeśli ma ona nadejść na polskim statku morskim albo w polskim samolocie, możesz złożyć ustnie swoją ostatnią wolę dowódcy statku lub samolotu albo jego zastępcy w obecności dwóch świadków. W takim wypadku dowódca statku spisze twoją ostatnią wolę.

Testamenty szczególne posiadają jedną dosyć znaczącą wadę którą jest ich ważność. Taki testament działa tylko do pół roku od ustania okoliczności uprawniających cię do jego sporządzenia czyli np. zagrożenia życia, przy czym termin ten ulega zawieszeniu na czas w którym nie masz możliwości sporządzenia testamentu zwykłego. Ich zaletą jest sam fakt ich istnienia. W przypadku gdy sytuacja jest taka a nie inna, i nie masz wyboru, lepszym jest testament szczególny niż żaden.

Po przeczytaniu tego artykułu powinieneś już wiedzieć, jakie masz opcje sporządzenia testamentu, jeśli jednak potrzebujesz dalszej pomocy przy wyborze jedynej właściwej dla ciebie opcji lub pomocy przy sporządzeniu testamentu w taki sposób, by był on jak najlepszy dla ciebie i twoich przyszłych spadkobierców, zapraszam do mnie. Razem przeanalizujemy twoją sytuację, i zabezpieczymy twoich twój majątek w najlepszy możliwy dla ciebie sposób. 

Apl. radc. Bartosz Czyszczoń 

twój ekspert z zakresu prawa spadkowego